Op de site van de omgevingsdienst Achterhoek kun je het rapport downloaden over het incident met het blusschuim in Doetinchem. Die lef heeft deze dienst wel. Over enorme hoeveelheden blusschuim met PFOS, een zeer zorgwekkende stof, die een enthousiaste ondernemer wil gaan verwerken. Maar dat lukt hem niet. Ondertussen neemt de hoeveelheid maar toe, komt het terecht in het riool en de bodem en gaat het bedrijf failliet. Vanuit de verschillende overheden gaat er gedurende de jaren van alles mis.
De onderzoekers van Pro Facto hebben het ‘Onverwerkt blusschuim‘ genoemd. Misschien een hint naar een dieper liggend probleem? Een van hen is Ko de Ridder, destijds ook een van de schrijvers van De Tijd is Rijp. Over de noodzaak van het oprichten van milieudiensten, die we nu omgevingsdiensten noemen. Ko kent het klappen van de zweep en heeft vast belangrijk bijgedragen aan dit goede verhaal. Met de juiste nuance. Geen gemakkelijke waarheid.
Degenen die geen zin of tijd hebben om een heel rapport te lezen hoeven alleen door te bladeren naar de epiloog. “Als er dan toch één les uit deze ongelukkige geschiedenis getrokken zou moeten worden, dan is het een herwaardering, juist ook door het bevoegd gezag, van het ambt en het ambacht van de regulator, van de organisatie en de mensen die vergunningverlening, toezicht en handhaving voor hun rekening nemen.”
Daarna volgt nog de uitleg. Het gaat vooral om ‘robuustheid‘, dat is precies wat de kern is. Wat Van Aartsen ook al zei. Maar weet je wat het is? Als je het leest, denk je, dat is toch logisch allemaal? Maar dat is het juist niet. De werkelijkheid van toezicht en handhaven is complex. Je moet goed snappen wat er in het echt aan de hand is. Ko, met zijn mede-onderzoekers, snappen het precies. Daarom is dit rapport zo waardevol.
Handhaven! Het zal niet gebeuren …
Het mooiste vind ik zelf dit stukje. De handhaver van de provincie, na de zoveelste controle, roept al in 2011: handhaven! Het zal niet gebeuren, schrijven de onderzoekers. In plaats daarvan schrijft de provinciale jurist een brief aan het bedrijf waarin hij eerst alle overtredingen nog eens op een rijtje zet om vervolgens mee te delen dat er niet gehandhaafd zal worden. Het afzien van handhaving wordt binnen de gemeente Doetinchem als een overwinning gevierd.
Bestuurders hebben vaak geen kaas gegeten van toezicht en handhaving. In onze ‘lekendemocratie‘ proberen ze deze taak er zo goed mogelijk bij te doen. Maar daarvoor is het soms, vaak veel te complex. Daarom is een systeem met een robuuste toezichthouder noodzakelijk. En nederige bestuurders, die goed luisteren naar professionele handhavers.
De casus heb je nodig om goed te beseffen wat er aan de hand is. De fouten, de knulligheid, de domheid. Het wankele systeem. Met de kennis van achteraf is het altijd makkelijk oordelen. Of als je geen zin hebt in de echte waarheid en alleen de gemakkelijke wilt. Zoals vaak in de krant en toch ook in Zembla of De Monitor. Zie de eerdere column hierover. Tony Chocolonely in Doetinchem.
Maar dit rapport fileert nauwkeurig de geschiedenis zoals het hoort. En – nog belangrijker – geeft er de juiste duiding aan. Want niemand ontsnapt hier aan het oordeel. Althans, iedereen komt hier terecht aan de beurt. Ook jij, de lezer. Want jij bent onderdeel van het geheel, de maatschappij, die het toezicht krijgt dat ze verdient. Jij wilt minder belasting betalen en hebt geen geld over voor meer blauw op straat of duurdere koffie die echt slaafvrij is. Of duurdere producten waarin het staal verwerkt is van een Tata Steel, dat wel met respect voor zijn omgeving produceert.
Ik pleit hier niemand vrij. Ook mezelf niet met de column, waarin ik het toch opneem voor de handhavers van de Achterhoek. Want het is goed om een hard en eerlijk oordeel te krijgen. Zeker als die zo goed onderbouwd is als dit keer van deze onderzoekers. Want dat is weleens anders.
Lees ook Rob Velders Onverwerkt blusschuim ToezichTTafel
Nog geen reacties.