Onlangs werd ik benaderd door mensen van de Vereniging Producentenverantwoordelijkheid Nederland. Ze zijn kritisch op ons als omgevingsdiensten. Ze verwachten meer en beter toezicht van ons. Dat vind ik altijd interessant, als er flinke eisen aan ons gesteld worden; dan hebben we een uitdaging. Maar wat is dan onze rol precies?
Als je iets produceert of importeert in Nederland moet je ook zorgen dat het weer goed verwerkt wordt. Producentenverantwoordelijkheid. Als we die kring helemaal weten te sluiten hebben we een Circulaire Economie. Geen afval meer, alles hergebruiken of verwerken. De kosten van de uiteindelijke verwerking worden meegenomen bij het bepalen van de prijs van het product. Geweldig toch?
Bijvoorbeeld batterijen. Daarvoor geldt een wettelijk vastgesteld inzamelpercentage; in 2014 minimaal 25 procent, in 2016 is dat al 45 procent. Voorzichtig naar de 100% zou je zeggen. Zo gelden ook percentages voor elektronische apparatuur, namelijk 60% in 2016 en 85% in 2019. Gelukkig al wat ambitieuzer. Een club als Wecycle speelt daarin een belangrijke rol. U kent de leuke reclames misschien wel.
Maar het is best ingewikkeld, want ruim een derde van bijvoorbeeld het e-waste dat vrijkomt raakt buiten beeld omdat bedrijven apparaten met restwaarde ook zelf verwerken. Daarom mogen vanaf 1 juli 2015 alleen nog gecertificeerde bedrijven dat doen. Ook weer geregeld. Maar het toezicht hierop? Niet alleen bij e-waste, bij alle stromen zijn er freeriders. Zie de folder op de afbeelding bijvoorbeeld, die ik pas in mijn bus kreeg. Hoe krijg je daar vat op? Moeten OD’s dat doen? Wie gaat ons daarvoor betalen?
Het idee is prachtig, de Circulaire Economie; een mooi duurzaam streven. Daar willen we als OD’s graag een rol in spelen. Daarvoor zijn we op aard. We houden nu al toezicht op erkende inzamelaars – inrichtingen – en kijken bijvoorbeeld of de boekhouding klopt. Moeten we dat beter doen? Bij een gemeentelijk inzamelstation moet je kijken of e-waste niet bij het oud ijzer terecht komt. Doen we dat wel goed genoeg, vraagt men zich af.
Waar houdt dan de wettelijke verantwoordelijkheid van producenten op en hebben wij een (extra) rol als toezichthouders? Want juist de verantwoordelijkheid leggen bij de bron, de veroorzaker is een mooie Europese vondst. In plaats van het alleen maar weer op toezicht en handhaving als de laatste schakel aan te laten komen. Komende weken gaan we er hopelijk achter komen hoe die taakverdeling precies zou moeten zijn.
Inderdaad Koos,
Iedereen roept maar omgevingsdiensten, zonder zich af te vragen of het wel een taak is.
(En dan hebben we het nog niet eens over de financiering van die taken…..)
Het zou daarom mooi zijn als de staatssecretaris en de provincies hun rol als toezichthouder eens serieus op gaan pakken. Kunnen we de discussie over de taken eindelijk eens goed aftikken. Dan bedoel ik met name de lappendeken aan toebedeelde taken. De ene gemeente alleen basistaken, andere weer basistaken + en soms ook nog bouwen erbij.
Ik sluit me aan bij jouw commentaar over toezicht van OD’s bij afvalverwerking. Wat die producenten nu willen is mij daarom ook niet duidelijk. Ik vermoed dat de bedrijven die onder de producentverantwoordelijkheid werken teveel last hebben van freeriders.
Overigens denk ik wel er nog heel wat te winnen valt met administratief toezicht door OD’s bij afvalverwerking.
Raymond Stuut
Adviseur T&H Omgevingsdienst West Holland