Een installatie van Shell Moerdijk heeft de afgelopen maanden 25 ton kankerverwekkend ethyleenoxide gelekt, zo ontdekte Shell op 27 januari 2016. Het lek ontstond doordat een afsluiter na reparatiewerkzaamheden in november niet is afgesloten. In het ontwerp van de installatie is de uitlaat van de afsluiter op circa 25 meter hoogte geplaatst, een zogenaamde safe location. Hierdoor is de ethyleenoxide niet in concentraties van boven de grenswaarde op grondniveau terechtgekomen. Door de lage concentratie is het ook niet opgemerkt door het EO detectiesysteem en door de e-nozes. Bij langdurige blootstelling en hoge concentraties is EO schadelijk voor de gezondheid maar daar is bij dit incident geen sprake van geweest. (www.shell.nl)
De ‘safe location’ heeft als veiligheidsmaatregel goed gewerkt, zo lijkt het. En dan waren er ook nog de detectiesystemen. Toch is het natuurlijk verontrustend dat er 25 ton van een kankerverwekkende stof weg kon lekken. De Onderzoeksraad gaat onderzoek doen. Het is verstandig om die resultaten af te wachten. Want het gaat bij dit soort incidenten altijd om de nuance.
“Het is niet zo dat we twintig toezichthouders daar rond hebben lopen om alle ventielen te controleren” zegt de gedeputeerde terecht, maar laat het incident natuurlijk wel onderzoeken. Wat voorop staat is dat Shell hier de fout in is gegaan. Maar de vraag is ook altijd of we als toezichthouders het incident hadden kunnen voorkomen. Die laatste vraag prikkelt mij het meest, want ik vind dat we juist daarvoor op aard zijn; om dit soort incidenten te voorkomen.
Hadden we bijvoorbeeld van Shell niet moeten verwachten dat zij van kankerverwekkende stoffen meten waar deze stoffen blijven? Had in het veiligheidssysteem niet ergens een alarm af moeten gaan als er 25 ton weglekt? Als Shell gaat werken aan een afsluiter van een pijp met kankerverwekkende stoffen, had het systeem niet moeten borgen dat deze afsluiter wel ten alle tijden weer werd afgesloten?
Shit happens, zeggen we, omdat we risico’s nooit helemaal kunnen afsluiten. Maar ik geloof er steeds minder in, want vaak blijkt dat, in dit geval Shell, en ook wij als toeziende overheid, wel degelijk het incident hadden kunnen voorkomen. Daartoe zijn we immers op aard.
Goede vragen, want inderdaad, daarvoor houden bedrijven toch een grondstoffenboekhouding bij? Ook interessant is de vraag waarom Shell het dan (eindelijk) na x maanden alsnog ontdekt. En ook weer hier: het betreft dezelfde stof die bij een bedrijf in Zoetermeer langdurig heeft gelekt.
Leren blijft een moeilijk vak…..